Nationale Agenda Quantum Technology gepresenteerd

Staatsecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken en Klimaat heeft de Nationale Agenda Quantumtechnologie ontvangen uit handen van Robbert Dijkgraaf, directeur van het Institute for Advanced Study in Princeton. TNO werkte mee aan de totstandkoming en streeft ernaar de academische kennis snel te vertalen naar toepassingen die nieuwe economische waarde creëren voor Nederland.

De Nationale Agenda Quantum Technologie heeft tot doel Nederland te positioneren als een internationaal toonaangevend centrum en knooppunt voor quantumtechnologie: de Quantum Delta NL, kortweg QΔNL. Onze uitgangspositie is uitstekend: Nederlandse universiteiten en kennisinstellingen zijn koplopers op het gebied van qubits, quantuminternet, quantumalgoritmes en post-quantum cryptografie en fungeren als een magneet voor wereldwijde bedrijfsinvesteringen en talent. We zijn bovendien sterk in systems engineering en in het combineren van technologieën tot werkende systemen, cruciaal voor innovatie. Deze positie als voortrekker en pionier wil Nederland behouden en verder versterken.

Economische waarde
Paul de Krom, voorzitter van de Raad van Bestuur van TNO onderstreept de noodzaak en urgentie van deze agenda "Deze Nationale Agenda Quantumtechnologie, die in nauwe samenwerking met het hele veld tot stand is gebracht, beschrijft wat er nodig is om quantumtechnologie verder te ontwikkelen en te vertalen in nieuwe economische waarde voor de BV Nederland. Acties en programma’s die lopen van onderzoek en innovatie tot aan marktcreatie, talentontwikkeling en maatschappelijke inbedding moeten ertoe leiden dat Nederland zich ontwikkelt tot een bruisend quantumecosysteem, dat een Europese en zelfs mondiale functie heeft: de quantum delta NL."

Binnen de gezamenlijk gedragen Nationale Agenda Quantumtechnologie is TNO vooral actief op de onderwerpen quantum computing, quantum communication, quantum sensing en (post-)quantum cryptografie. Voor TNO ligt de nadruk daarbij op het vertalen van academische kennis naar toepassingen en het helpen realiseren van toegevoegde, nieuwe waarde voor bedrijven en de BV Nederland. Ecosysteemontwikkeling en maatschappelijke inbedding van de technologie zijn daar een integraal onderdeel van.

Quantumtechnologie binnen TNO
Vijf jaar geleden heeft quantumtechnologie binnen TNO een enorme versnelling doorgemaakt met de start van QuTech, waarin TNO en TU Delft intensief samenwerken. Het onderzoek in quantum computing en quantuminternet is ingebracht in QuTech en heeft een internationaal leidende positie weten te verwerven. TNO’s expertisegroep Quantum Technology richt zich volledig op quantumtechnologie en heeft als missie deze baanbrekende technologie niet alleen verder te ontwikkelen en beschikbaar te maken, maar deze ook toe te passen in applicaties voor verschillende markten zoals defensie, ICT en ruimtevaart. De afdeling werkt in QuTech-verband aan de ontwikkeling van quantumcomputers en quantuminternet, en houdt zich daarnaast onder andere bezig met de ontwikkeling en toepassing van quantumsensoren. Ook andere afdelingen van TNO zijn daarbij betrokken. Zo werkt de groep Optics aan de ontwikkeling van quantum photonic integrated circuits, samen met PhotonDelta, en werkt de groep Cyber Security & Robustness aan applicaties voor quantum computing en quantumcommunicatie, en aan de transitie naar post-quantum cryptografie.

Actielijnen Nationale Agenda Quantum Technologie
De wereld om ons heen staat echter niet stil: er wordt veel geïnvesteerd in quantumtechnologie en de “battle for brains” is in volle gang. Om een leidende positie te behouden is het zaak dat Nederland een volgende stap zet. Niet alleen financieel, maar ook door strategische prioriteiten te kiezen en die op te pakken. Door een juiste balans van nationale versterking en internationale samenwerking kunnen we Nederland optimaal positioneren en nieuwe waarde creëren voor de BV Nederland. De agenda onderscheidt daartoe vier actielijnen.
• Realiseren van doorbraken in onderzoek en innovatie;
• Ecosysteemontwikkeling, marktcreatie en infrastructuur;
• Human capital: educatie, kennis en vaardigheden;
• Starten van een maatschappelijke dialoog rondom quantumtechnologie

Overkoepelend zijn er bovendien drie ambitieuze katalysator-programma’s met als doel de ontwikkelingen te versnellen en quantumtechnologie aan de hand van demonstrators tastbaar te maken en eindgebruikers en onderzoekers ruimte te bieden om ervaring op te doen met het gebruik ervan:
• Quantum Computing and Simulation;
• Nationaal Quantum Netwerk;
• Quantum Sensing Applicaties.

Deze nationale agenda vormt het startpunt en beoogt een vliegwiel in gang te zetten. Door al in een vroeg stadium te investeren in de ontwikkeling van quantumtechnologie kan Nederland internationaal een sterke positie verwerven.

Totstandkoming van de agenda
In het voorjaar van 2019 hebben Nederlandse kennisinstellingen en bedrijven op aangeven van de Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat en de topsectoren HTSM en ICT in kaart gebracht wat er allemaal moet gebeuren om hun ambitie ten aanzien van quantumtechnologie waar te maken. TNO, QuTech, QuSoft, EZK, NWO, QT/e en het Lorentz Instituut hebben samen met AMS-IX, Techleap.nl (voorheen StartupDelta) en Microsoft deze handschoen opgepakt in nauwe samenspraak met het hele veld. Een groot aantal partijen uit de ‘gouden driehoek’ (wetenschap, overheid en bedrijfsleven) is betrokken geweest bij de totstandkoming van deze agenda.