Bedrijven en wetenschap publiceren opzet voor nationale AI-strategie

Om te zorgen dat Nederland succesvol wordt in het toepassen van Artificial Intelligence publiceert het publiek-private samenwerkingsverband AINED een eerste opzet voor een Nederlandse AI-strategie.

In het rapport staat een breed scala aan mogelijke acties voor overheden en bedrijven die helpen om de goede uitgangspositie die Nederland nu nog heeft te kunnen verzilveren. Zo kan het gebrek aan talent worden ondervangen door te zorgen dat buitenlandse studenten na hun studie langer in Nederland mogen blijven. Daarnaast moet Nederland meer gaan samenwerken in bestaande ketens, werk maken van een nationaal AI-onderzoekscentrum van wereldklasse, betere ondersteuning van nieuwe bedrijvigheid en beter gebruikmaken van al beschikbare data.

AI is een generieke technologie die bijna alle aspecten van onze samenleving raakt. In een wereld waarin landen volop inzetten op AI en de opkomst van nieuwe machtige platformen razendsnel gaat, is het van groot belang om AI te omarmen, om zo de Nederlandse concurrentiepositie en welvaart veilig te stellen. Het winner-takes-all effect is een belangrijke reden om te zorgen dat Nederland bijblijft. Daarnaast heeft juist Nederland volgens het onderzoek op diverse terreinen een goede positie om juridische, ethische en technische risico’s te ondervangen en te zorgen dat we de ontwikkelingen omzetten in kansen waar alle Nederlanders van profiteren.

Belangrijkste conclusies
- Nederland was er vroeg bij waar het gaat om de ontwikkeling van AI-kennis, maar we verliezen momentum . Bijvoorbeeld bij het aantal wetenschappelijke publicaties en de financiering van onderzoek.
- Er is onvoldoende capaciteit om de sterk groeiende vraag naar AI-studenten bij bedrijven en wetenschappelijke instellingen op te vangen. Ook is de dreiging van een braindrain van succesvolle AI-wetenschappers serieus.
- Weinig Nederlandse op AI georiënteerde bedrijven groeien echt door naar het internationale toneel. Als dit wel lukt komen ze vaak in Amerikaanse handen. Voorbeelden zijn volgens het rapport onder meer Booking.com, Euvision en Scyfer. Dit kan consequenties hebben voor het eigendom van de data en de ontwikkelde technologie.
- Binnen delen van het MKB ontbreekt vaak kennis om met AI aan de slag te gaan en ziet men nog onvoldoende de kansen en bedreigingen, zoals dreigende afhankelijkheid van grote platformen.
- Andere landen investeren vele malen meer en hebben vaak al een duidelijke nationale AI-strategie/aanpak ontwikkeld, hetgeen ook weer tot meer investeringen leidt. Dit in tegenstelling tot Nederland.

Barrières
Voor het eerst is door BCG ook onderzoek gedaan onder een grote groep bedrijven en de barrières die zij ervaren om AI meer te gaan toepassen in de praktijk. Hieruit komen gebrek aan talent (23 procent), gebrek aan (geschikte) data (20 procent) en onzekerheden over regelgeving (17 procent) als de grootste zorgen voorbij. Zo wordt sommige zorgdata nog nauwelijks gedeeld waardoor nieuwe producten (waar patiënten, zorgverleners en bedrijfsleven baat bij kunnen hebben) niet tot stand komen. Ook bespeuren bedrijven nog weinig strategische activiteiten bij de overheid om de positie van Nederland te verbeteren waar het gaat om onderwijs en het openstellen van data.

Vervolg
De komende maanden gaat AINED de in het rapport voorgestelde doelen en acties breed toetsen en bouwen aan een nog bredere coalitie van bedrijven, overheden, wetenschappers en onderwijsinstellingen. Daarna moet dit voorwerk uitmonden in een officieel strategisch actieplan van bedrijven en de overheid dat kan worden gepubliceerd op de Conferentie Nederland Digitaal en waar iedereen concreet mee aan de slag kan.

Achtergronden
Het onderzoek is gebaseerd op een groot aantal interviews, enquêtes en groepssessies. Het rapport is opgesteld door AINED, een samenwerking tussen het TopTeam ICT, VNO-NCW, ICAI, NWO en TNO. AINED werd ondersteund door The Boston Consulting Group en DenkWerk.

Het onderzoeksrapport is te vinden op de website van VNO-NCW.